Gama Ursae Majoris

Gama Ursae Majoris

γ Ursae majoris'in konumu (kırmızı daire içinde)
Gözlem verisi Dönem J2000      Ekinoks J2000
Takımyıldız	Büyük Ayı
Sağ açıklık (α)	11sa 53d 49.84732s[1]
Dik açıklık (δ)	+53° 41′ 41.1350″[1]
Görünür büyüklük (V)	2,438[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf	A0 Ve[3]
U−B renk ölçeği	+0,008[2]
B−V renk ölçeği	–0,013[2]
Değişen yıldız tipi	şüpheli
Astrometri
Dikey hız (${\displaystyle v_{r}}$)	−12,6[4] km/s
Özdevinim (μ)	RA: +107,68[1] mys/y Dec.: +11,01[1] mys/y
Iraklık açısı (π)	39,21 ± 0,40[1] mys
Uzaklık	83,2 ± 0,8 Iy (25,5 ± 0,3 pc)
Özellikler
Kütle (m)	2,62[3] M☉
Yarıçap (r)	3,04 ± 0,08[5] R☉
Yüzey kütle çekimi (log g)	3,79[6] cgs
Sıcaklık	9.355[6] K
Dönüş hızı (${\displaystyle v_{\mathrm {e} }\cdot \sin i}$)	178[7] km/s
Yaş	300[8] milyon
Katalog belirtmeleri
Phad • Phecda • Phekda • Phegda • Phekha • Phacd • Fekda[9] • γ Ursae Majoris • γ UMa • Gamma UMa • 64 Ursae Majoris • BD+54 1475 • FK5 447 • GC 16268 • HD 103287 • HIP 58001 • HR 4554 • PPM 33292 • SAO 28179[10]

Gama Ursae Majoris (Gamma UMa, γ Ursae Majoris, γ UMa), Büyük Ayı takımyıldızı'nda yer alan bir yıldızdır. Geleneksel adı Pahd veya Phecda'dır. Bu yıldızın tayfı 1943 yılından bu yana diğer yıldızların sınıflandırılmasında kararlı bir örnek olarak kullanılmıştır.^[11]

Özellikler

Hipparcos uydusunun ıraklık açısı ölçümleri temel alındığında,^[12][13] uzaklığı 83,2 ışık yılı olarak hesaplanmıştır.^[1] Dubhe (sağ-üst), Merak (sağ-alt) ve Megrez (sol-üst) ile birlikte sol alt yıldız olarak, kuzey yarıküredeki gözlemciler için çok tanıdık bir asterizm olan Büyük Kepçe'nin kasesini oluşturur. Gama Ursae Majoris, uzayda ortak bir hareket sergileyen Büyük Ayı Hareketli Grubu'nun beş yıldızından birisidir.^[6] Grup içindeki diğer yıldızlar gibi bir ana kol yıldızıdır fakat Güneş'e benzemeyecek ölçüde daha parlak, daha sıcak ve daha büyüktür.

Gama Ursae Majoris, tayfındaki emisyon çizgilerine ilave olarak çevresindeki gaz zarfı nedeniyle bir Ae yıldızıdır. Dolayısıyla A0 Ve olarak sınıflandırılmasında "e" harfi eklenir. Güneş'ten 2,6 kat fazla kütleye,^[3] üç kat fazla yarıçapa^[5] sahip olan yıldızın etkin sıcaklığı 9.355 K'dır.^[6] 178 km/sn'lik bir öngörülen hızla dönmektedir^[7] ve tahmini açısal çapı yaklaşık olarak 0,92 mili yay-saniyedir.^[14] Yaşı yaklaşık olarak 300 milyon yıl olarak tahmin edilmektedir.^[8]

Tayf tipi K2V olan turuncu cüce bir arkadaşı ile spektroskopik ikilidir.^[15]

İsim ve etimoloji

• Geleneksel adı olan Phad veya Phecda, Arapça فخذ الدب‎ fakha ed-dübb'den gelmektedir ve "Ayı'nın uyluğu"nu ifade eder.^[16]
• Pulastya adıyla, Yedi Şairlerden biridir.^[9]
• Çince'de Çince: 北斗 (Çince: Běi Dǒu), Kuzey Kepçesi anlamına gelir ve α Ursae Majoris, β Ursae Majoris, δ Ursae Majoris, ε Ursae Majoris, ζ Ursae Majoris ve η Ursae Majoris'den oluşan asterizme değinmektedir. γ Ursae Majoris'in kendisi Çince: 北斗三 Çince: Běi Dǒu sān, (Türkçe: Kuzey Kepçesinin üçüncü yıldızı) olarak belirtilir.^[17]
• Eski Türklerde γ Ursae Majoris'in de yer aldığı Büyük Kepçe, "Yediger Yılduz" olarak belirtilmiştir.^[18]

Kaynakça