Aksungurlular

1122-1225

Başkent

Meraga

Yaygın dil(ler)

Azerbaycan Türkçesi

Hükûmet

Monarşi

Atabeg

• 1122 - 1134	I Aksunqur
• 1209 - 1225	Sulafa Hatun

Tarihçe

• Kuruluşu	1122
• Dağılışı	1225

Öncüller

Ardıllar

Büyük Selçuklu İmparatorluğu

Moğol İmparatorluğu
Harezmşahlar Devleti

Günümüzdeki durumu

İran

Türk tarihi
Makale serilerinden

İlk Çağ • Büyük Hun İmparatorluğu (İÖ 220-İS 92) • Batı Hiung-nu (İÖ 56-36) • Kuzey Hiung-nu (48-156) • Güney Hiung-nu (48-216) • Siyenpi İmparatorluğu (93-234) • Avrupa Hun İmparatorluğu (352-469) • Sabar Hanlığı (5. yy-6. yy)
Orta Çağ • Ak Hun İmparatorluğu (420-670) • Göktürk Kağanlığı (552-744) • Doğu Göktürk (583-630) • Batı Göktürk (583-659) • İkinci Göktürk (681-744) • Avar Kağanlığı (562-803) • Seyanto Hanlığı (628-647) • Hazar Kağanlığı (630-1048) • Büyük Bulgar Hanlığı (632-668) • İdil Bulgarları (7. yy-1240'lar) • Kangar Birliği (659-750) • Birinci Bulgar İmparatorluğu (681-1018) • Uygur Kağanlığı (742-840) • Kansu Uygur (848-1036) • Karahoca Uygur (991-1209) • Karluk Hanlığı (743-1220) • Oğuz Yabguluğu (750-1055) • Karluk Yabgu Devleti (756-940) • Şirvanşahlar Devleti (799-1539) • Karahanlılar (840-1212) • Doğu Karahanlılar (1032-1210) • Batı Karahanlılar (1041-1212) • Peçenek Hanlığı (860-1091) • Tolunoğulları (868-905) • Akşitler (935-969) • Gazne Devleti (961-1186) • Büyük Selçuklu İmparatorluğu (1040-1157) • Türkiye Selçuklu (1077-1308) • Kirman Selçuklu (1092-1187) • Suriye Selçuklu (1092-1117) • Irak Selçuklu (1118-1194) • Mengüçlü (1072-1277) • Harezmşahlar İmparatorluğu (1077-1231) • Danişmendliler (1080-1178) • Çaka Bey (1081-1098) • Çubukoğulları (1085-1092) • Dilmaçoğulları (1085-1192) • Saltuklu Beyliği (1092-1202) • İnaloğulları (1098-1183) • Ahlatşahlar (1100-1207) • Artuklu Beyliği (1102-1408) • Böriler (1104-1154) • Zengiler (1127-1250) • İldenizliler (1142-1225) • Erbil Beyliği (1146-1232) • Salgurlular (1148-1286) • Eyyûbîler (1171-1348) • Cengiz İmparatorluğu (1206-1368) • Delhi Sultanlığı (1206-1527) • Çobanoğulları (1227-1309) • Çağatay Hanlığı (1227-1347) • Doğu Çağatay Hanlığı (1347-1680) • Batı Çağatay Hanlığı • Altın Orda Devleti (1242-1502) • Memlûk Sultanlığı (1250-1517) • Karamanoğulları (1256-1483) • İnançoğulları (1261-1368) • Sâhib Ataoğulları (1275-1342) • Pervaneoğulları (1277-1322) • Eşrefoğulları (1280-1326) • Menteşe Beyliği (1280-1424) • Karesi Beyliği (1297-1360) • Candaroğulları (1299-1462) • Osmanlı İmparatorluğu (1299-1922) • Germiyanoğulları (1300-1423) • Hamitoğulları (1301-1423) • Saruhanoğulları (1302-1410) • Taceddinoğulları (1303-1415) • Aydınoğulları (1308-1426) • Tekeoğulları (1321-1390) • Ramazanoğulları (1325-1608) • Eretna (1335-1381) • Dulkadiroğulları (1339-1521) • Taşanoğulları (1350-1398) • Sufi Devleti (1361-1379) • Timur İmparatorluğu (1370-1507) • Akkoyunlular (1378-1508) • Erzincan Beyliği (1379-1410) • Karakoyunlular (1380-1469) • Kadı Burhâneddin Devleti (1381-1398) • Malva Sultanlığı (1392-1562) • Nogay Ordası (1398-1642) • Şeybani Hanlığı (1428-1599) • Kazan Hanlığı (1438-1552) • Kırım Hanlığı (1441-1783) • Astrahan Hanlığı (1446-1556) • Kasım Hanlığı (1452-1681)
Yeni Çağ • Sibir Hanlığı (1464-1598) • Kazak Hanlığı (1465-1729) • Buhara Hanlığı (1500-1785) • Safevî Devleti (1501-1736) • Yarkand Hanlığı (1514-1680) • Hive Hanlığı (1515-1920) • Kutbşah Devleti (1518-1687) • Babür İmparatorluğu (1526-1858) • Bakü Hanlığı (1718-1806) • Afşar İmparatorluğu (1736-1796) • Hokand Hanlığı (1740-1876) • Revan Hanlığı (1747-1828) • Buhara Emirliği (1785-1920)
Yakın Çağ • Kaçar İmparatorluğu (1794-1925) • Batı Trakya Bağımsız Hükûmeti (1913) • Türkistan Millî Özerk Hükûmeti (1917-1918) • Aras Türk Cumhuriyeti (1918-1919) • İdil Ural Devleti (1918-1919) • Alaş Orda (1917-1920) • Kırım Halk Cumhuriyeti (1917-1918) • Azerbaycan DC (1918-1921) • Güneybatı Kafkas Geçici Milli Hükümeti (1918-1919) • Azadistan (1919-1920) • Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti (1920-1925) • Harezm Sovyet Halk Cumhuriyeti (1920-1925) • Tıva Halk Cumhuriyeti (1921-1944) • Doğu Türkistan İslâm Cumhuriyeti (1932-1934) • Hatay Devleti (1938-1939) • Doğu Türkistan Cumhuriyeti (1944-1949) • Azerbaycan Millî Hükûmeti (1945-1946) • Kıbrıs Geçici Türk Yönetimi (1964-1974) • Özerk Kıbrıs Türk Yönetimi (1974-1975) • Kıbrıs Türk Federe Devleti (1975-1983) • Türkiye • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti • Kırgızistan • Özbekistan • Azerbaycan • Kazakistan • Türkmenistan Tarihi Türk devletleri listesi • Tarihî ve çağdaş Türk devletleri • Türk tarihi edebiyatı'
g t d

Aksungurlular (Azerice:Ağsunqurilər, Farsça:احمدیلی ) İran'ın Meraga şehrinde kurulmuş Türk Atabegliğidir. 1122 - 1225 yılları arasında hüküm sürmüşdür.

Tarihi

1108 'de, Revvadiler hanedanının soyundan gelen Ahmedili ibn İbrahim, Selçuklu hükümdarı Muhammed'e düşmanlarıyla savaşmasına yardım ettiği için Meraga valiliğine atandı. Onun hükümdarlığı da Ahmedili hanedanlığı olarak tarihe geçti. 1117'de Ahmedili ibn İbrahim, İsmailî mezhebinin radikal kollarından biri olan Nizarit ajanları tarafından Bağdat'ta öldürüldü. Türk kökenli I Aksunqur, Meraga 'da iktidarı ele geçirmek ve Aksungurlular hanedanını kurmak için bu fırsattan yararlandı.

1122 'de I Aksunqur Meraga 'ya ek olarak Ravanduz kalesini ele geçirdi. I Aksunqur Irak Selçuklu Melikliği Şahı II.Mahmud'un sarayında büyük yetkiye sahip olan, oğulları Davut ve Mesud'un Dedesiydi. II.Mahmud'un 1131 yılında ölümünden sonra, Meraga Atabeği I Aksunqur'u, torunları Davut ve Mesut'un yardımıyla Sultan ilan edildi. Torunu Mesud ve birçok Türk emiri ile atası I Aksunqur'un yanına Güney Azerbaycan'a geldi.

1134 'de I Aksunqur, Nizariler tarafından Hamedan'da öldürüldü. Babasının yerine geçen tahta Nusratddin Arslan Aba geçti. Bir süre, İldenizliler'in yanında düşmalarıyla ile eşit düzeyde Atabeg olarak savaştı. 1161 - 1162'de, Şemseddin İldeniz'in bir tebası olarak Gürcistan'a askeri ziyaretine katıldı. Şemseddin İldeniz 'den kurtulmak için Nusratddin Arslan Aba, merkezi hükûmete karşı çıkan feodal hükümdarları savundu ve Selçuklu hükümdarı Muhammed'in oğlu Mahmud'u padişah ilan etmeye çalıştı. 1161'de Hamedan yakınlarında Şemseddin İldeniz ile savaştı ancak savaşı kaybetti. Şemseddin İldeniz; Nusratddin Arslan Aba'ya bir elçi göndererek Şehzade Mahmud'un kendisine teslim edilmesini ve kendisinin padişahın hizmetine gelmesini talep etti, ancak bunu reddetti.

1205 'de Aladdin Körpe Aslan, Beyteginliler Atabeği Muzafaraddin Kokburi ile ittifak kurdu. İldenizliler Atabeyi Özbek'in oğlu Kamuş'un Aladdin Körpe Aslan'ın torunu Sulafa Hatun ile evlenmesdir. Aladdin Körpe Aslan 1208'de öldü. Dedesi ve amcası Ahmed'in ölümünden sonra, Aksungurlular'nın erkek varisi olmadığı için başsız olduğu bahanesini kullanan İldenizliler Atabeyi Ebu Bekir, Atabeğliği İldenizliler Atabeğliğine kattı. Ravanduz'un idaresi Sulafa Hatun'a verilmiştir.

1221'de, Meraga Aksungurlular tarafından yeniden ele geçirildi, ancak aynı yılın 30 Mart'ında şehir Jaba ve Subutay liderliğindeki Moğollar tarafından ele geçirildi ve yakıldı. 1225 'de, Meraga Harezmşah Celaleddin'e savaşmadan teslim oldu ve Sulafa Hatun'un kocası Kamuş, Harezmşahların hizmetine girdi.

1227'de Sulafa Hatun ile evlenen Harazmşah, emirini Meraga'nın hükümdarı olarak atadı ve böylece Aksungurlular hanedanını sona erdi.

Atabegler

1122 - 1134 I Aksunqur
1134 - 1175 Nusratddin Arslan Aba
1175 - 1189 II Aksungur
1189 - 1208 Aladdin Körpe Aslan
1208 - 1209 II Arslan Aba
1209 - 1225 Sulafa Hatun

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Буниятов Зия, Seçilən əsərlər: 3 cilddə, Xarəzmşahlar- Ağsunqurilər Dövləti 1 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. : 1097-1231, 1999, 376 səh.
Ənvər Çingizoğlu. Marağa xanlığı. Bakı: Mütərcim, 2013, səh.280.
[1] 1 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Rəşid Nurməmmədov. Ağsunqurların Marağa hakimliyi.