Latimeria (ryba)
| Latimeria chalumnae[1] | |||
| Smith, 1939[2] | |||
 Eksponat z Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu | |||
| Systematyka | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | zwierzęta | ||
| Typ | strunowce | ||
| Podtyp | kręgowce | ||
| Nadgromada | ryby kostnoszkieletowe | ||
| Gromada | |||
| Rząd | celakantokształtne | ||
| Rodzina | Latimeriidae | ||
| Rodzaj | Latimeria | ||
| Gatunek | latimeria | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 Kolor czerwony - występowanie gatunku Latimeia chalumnae | |||
| |||
| |||
Latimeria[5][6] (Latimeria chalumnae) – gatunek drapieżnej ryby mięśniopłetwej, opisany naukowo w 1938 na podstawie jednego okazu złowionego przy brzegach południowo-wschodniej Afryki. W 1999 roku został opisany drugi gatunek z rodzaju Latimeria – L. menadoensis.
Historia
Przez wiele lat uważana była za jedynego współcześnie żyjącego przedstawiciela trzonopłetwych, ryb uważanych za wymarłe ponad 60 mln lat temu. Lokalnie była znana dużo wcześniej jako ryba konsumpcyjna o niewielkim znaczeniu gospodarczym.
Odkrycie gatunku
Zimą 1938 roku w pobliżu miasta East London u wybrzeży RPA szyper trawlera Hendrik Goosen złowił w pobliżu ujścia rzeki Chalumna dziwną rybę. Złowiony okaz mierzył 1,5 m długości i ważył ok. 60 kg. Okaz odkupiła Marjorie Courtenay-Latimer – kustosz w nowo otwartym East London Muzeum w East London. Po zrobieniu szkiców przekazała rybę do spreparowania konserwatorowi w tamtejszym muzeum. Następnie wykonany przez siebie szkic przesłała do Uniwersytetu Rhodes w Grahamstown, do profesora chemika Jamesa Smitha. Z zamiłowania był on znanym i cenionym autorytetem z zakresu wiedzy o ichtiologii. Na podstawie tego egzemplarza dokonano opisania tego nowego dla nauki gatunku.
Później złowiono następne egzemplarze. W latach 50. XX w. uczeni mieli możliwość przeprowadzenia szczegółowych badań latimerii, a nawet sfilmować je pod wodą. Do początku lat 70. XX w. złowiono (zawsze w sieci) ponad 40 egzemplarzy tej ryby. Wtedy też latimerię złowiono po raz pierwszy na wędkę - dokonał tego rybak z Komorów Masaidi Mohamadi. Ryba miała długość 164 cm i ważyła 65 kg[7].
Występowanie
Występuje w Oceanie Indyjskim. Ze względu na zamieszkiwanie w głębinach morskich trudno jest oszacować ich populację.
Wygląd
Długość ciała największych osobników dochodzi do 2 m przy masie kilkudziesięciu, maksymalnie 95 (100[7]) kg. Ciało stalowoniebieskie z jasnymi plamami osłonięte jest dużymi, okrągłymi łuskami pokrytymi kosminą. Płetwy parzyste osadzone są na silnych trzonach. W budowie wewnętrznej zachowało się wiele cech zbliżających latimerie do ryb chrzęstnoszkieletowych, m.in. podobny system regulacji ciśnienia osmotycznego, spiralny fałd zwiększający powierzchnię chłonną jelita oraz w większości chrzęstny szkielet, tylko częściowo skostniały. Pęcherz pławny latimerii osłania tkanka tłuszczowa.
Tryb życia
Latimerie L. chalumnae przebywają na głębokościach od (70[7]) 150 do 700 (800[7]) m, nad skalistym dnem i w podwodnych jaskiniach pochodzenia wulkanicznego. Prowadzą nocny tryb życia. Żywią się rybami i głowonogami (głównie kałamarnicami). Latimeria jest gatunkiem jajożyworodnym.
Przypisy
- ↑ Latimeria chalumnae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ J.L.B. Smith. A living fish of Mesozoic type. „Nature”. 143 (3620), s. 455, 1939. DOI: 10.1038/143455a0. (ang.).
- ↑ J.L.B. Smith. The second coelacanth. „Nature”. 171 (4342), s. 100, 1953. PMID: 13025496. (ang.).
- ↑ J.A.J.A. Musick J.A.J.A., Latimeria chalumnae, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2019-03-10] (ang.).
- ↑ Zwierzęta: encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 468. ISBN 83-01-14344-4.
- ↑ E. Keller, prof. dr. J. H. Reichholf, G. Steinbach i inni: Leksykon zwierząt: Ryby. Warszawa: Horyzont, 2001, s. 10. ISBN 83-7311-538-2.
- ↑ a b c d (pm): Jeszcze jedna latimeria, w: "Poznaj Świat" R. XXII, nr 5 (258), maj 1974, s. 41
Bibliografia
- Latimeria chalumnae. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 9 lutego 2009]
- Latimeria chalumnae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2009-02-09] (ang.).
- Mały słownik zoologiczny: ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976.
- Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
- Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
- Dlaczego? Fascynujące dzieje zjawisk, zdarzeń i rzeczy. Przegląd Reader’s Digest. Warszawa. 2001ISBN 83-910878-5-9
Linki zewnętrzne
- Zdjęcie pamiątkowej tablicy upamiętniającej złowioną rybę (enWiki)
- Britannica: animal/Malania-anjouanae, animal/Latimeria-chalumnae
