Hałaśniki

Hałaśniki
Criniferinae
Verheyen, 1956[1]
Ilustracja
Przedstawiciel podrodziny – hałaśnik szary (Crinifer concolor)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

turakowe

Rodzina

turakowate

Podrodzina

hałaśniki

Typ nomenklatoryczny

Podrodziny: Crinifer Jarocki, 1821
Rodzaju: Phasianus africanus Latham, 1790 (= Falco piscator Boddaert, 1783)

Synonimy

Rodzaju:

  • Corythaixoides A. Smith, 1833[2]
  • Coliphimus A. Smith, 1836[3]
  • Ichthierax Kaup, 1844[4]
  • Gymnoschizorhis Schalow, 1884[5]
  • Criniferoides Roberts, 1926[6]
Rodzaje i gatunki

Crinifer Jarocki, 1821[7]
5 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies

Hałaśniki[8] (Criniferinae) – monotypowa podrodzina ptaków z rodziny turakowatych (Musophagidae).

Zasięg występowania

Podrodzina obejmuje gatunki występujące w Czarnej Afryce[9].

Morfologia

Długość ciała 47–50 cm; masa ciała 170–737 g[9].

Charakterystyka

W odróżnieniu od większości turaków zamiast gęstych lasów tropikalnych ptaki z tego rodzaju preferują sawanny.

Systematyka

Etymologia

  • Crinifer: łac. crinifer (prawdopodobnie mylna interpretacja słowa criniger) „długowłosy”, od crinis „włosy”; -fer „noszący”, od ferre „nosić”[10].
  • Corythaixoides: rodzaj Corythaix Illiger, 1811 (turak); gr. -οιδης -oidēs „przypominający”[11]. Gatunek typowy: Corythaix concolor A. Smith, 1833.
  • Coliphimus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Colius Brisson, 1760 (czepiga) oraz Phimus Wagler, 1827 (turak)[12]. Gatunek typowy: Corythaix concolor A. Smith, 1833.
  • Ichthierax: gr. ιχθυς ikhthus, ιχθυος ikhthuos „ryba”; ἱεραξ hierax, ἱερακος hierakos „jastrząb”[13]. Gatunek typowy: Falco frontalis Daudin, 1800 (= Falco piscator Boddaert, 1783).
  • Gymnoschizorhis: gr. γυμνος gumnos „goły, nagi”; rodzaj Schizorhis Wagler, 1829 (szyszak)[14]. Gatunek typowy: Chizaerhis personata Rüppell, 1842.
  • Criniferoides: rodzaj Crinifer Jarocki, 1821; gr. -οιδης -oidēs „przypominający”[15]. Gatunek typowy: Chizaerhis leucogaster Rüppell, 1842.

Podział systematyczny

Do podrodziny należy jeden rodzaj[8][16][17] Crinifer z następującymi gatunkami[8]:

  • Crinifer zonurus (Rüppell, 1835) – hałaśnik bury
  • Crinifer piscator (Boddaert, 1783) – hałaśnik kreskowany
  • Crinifer leucogaster (Rüppell, 1842) – hałaśnik białobrzuchy
  • Crinifer personatus (Rüppell, 1842) – hałaśnik maskowy
  • Crinifer concolor (A. Smith, 1833) – hałaśnik szary

Przypisy

  1. ↑ R.K. Verheyen. Contribution à l'anatomie et à la systématique des Touracos (Musophagi) et des Coucous (Cuculiformes). „Bulletin de l’Institut Royal des Sciences Naturelles de Belgique”. 32 (23), s. 7, 1956. (fr.). 
  2. ↑ A. Smith. [Dr. Smith called the attention of the Society to several South African birds which were placed upon the table, but more particularly to the following, which he described and named]. „South African Quarterly Journal”. 2, s. 48, 1833. (ang.). 
  3. ↑ A. Smith: Report of the Expedition for Exploring Central Africa from the Cape of Good Hope. Cape Town: Printed at the Government Gazette Office, 1836, s. 54. (ang.).
  4. ↑ J.J. Kaup: Classification der Säugethiere und Vögel. Darmstadt: C. W. Leske, 1844, s. 111. (niem.).
  5. ↑ H. Schalow. Die Musophagidae. Monographische Studien. „Journal für Ornithologie”. 34 (14), s. 6, 72, 1884. (niem.). 
  6. ↑ A. Roberts. Some changes in nomenclature, new records of migrants and new forms of S. African birds. „Annals of the Transvaal Museum”. 11 (4), s. 218, 1926. (ang.). 
  7. ↑ F. Jarocki: Zoologia czyli zwierzętopismo ogólne podług naynowszego systemu ułożone. T. 2: Ptáki. Warszawa: Drukarnia Łątkiewicza, 1821, s. 181–182. (pol.).
  8. ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Podrodzina: Criniferinae Verheyen, 1956 - hałaśniki (wersja: 2023-03-22). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-04-23].
  9. ↑ a b D.W.D.W. Winkler D.W.D.W., S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J. Lovette S.M. Billerman & I.J.S.M.B.& I.J., Turacos (Musophagidae), version 1.0, [w:] S.M.S.M. Billerman, B.K.B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (redaktorzy), Birds of the World, Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020, DOI: 10.2173/bow.musoph1.01 [dostęp 2023-04-23]  (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  10. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Crinifer [dostęp 2023-04-23] .
  11. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Corythaixoides [dostęp 2023-04-23] .
  12. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Coliphimus [dostęp 2023-04-23] .
  13. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Ichthierax [dostęp 2023-04-23] .
  14. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Gymnoschizorhis [dostęp 2023-04-23] .
  15. ↑ The Key to Scientific Names ↓, Criniferoides [dostęp 2023-04-23] .
  16. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (redaktorzy): Turacos, bustards, cuckoos, mesites, sandgrouse (v13.1). IOC World Bird List. [dostęp 2023-04-23]. (ang.).
  17. ↑ U. Perktaş, J.G. Groth & G.F. Barrowclough. Phylogeography, Species Limits, Phylogeny, and Classification of the Turacos (Aves: Musophagidae) Based on Mitochondrial and Nuclear DNA Sequences. „American Museum novitates”. 3499, s. 1–61, 2020. (ang.). 

Bibliografia

  • The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca  (ang.).