Departament Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych
Historia | |
Państwo | Polska |
---|---|
Sformowanie | 1918 |
Rozformowanie | 1939 |
Tradycje | |
Rodowód | Departament Sanitarny |
Organizacja | |
Dyslokacja | garnizon Warszawa |
Podległość | MSWojsk. |
Departament Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych – jednostka organizacyjna Ministerstwa Spraw Wojskowych w II Rzeczypospolitej.
Departament Zdrowia odpowiadał za funkcjonowanie służby zdrowia oraz służby weterynaryjnej w wojsku[1].
Formowanie i zmiany organizacyjne
W listopadzie 1918 utworzony został w Ministerstwie Spraw Wojskowych Departament Sanitarny. W jego skład wchodziły sekcje: personalno-mobilizacyjna i wyszkolenia, inspekcji służby sanitarnej, szpitalnictwa, zaopatrzenia sanitarnego, naukowa i regulaminowa. W czerwcu 1919 utworzona została sekcja higieny[2]. Trwały dalsze prace reorganizacyjne. 10 grudnia 1919 roku Departament IX Sanitarny stanowiły sekcje:personalna, organizacyjna, szpitalnictwa, gospodarcza, regulaminowa, higieny i kancelaria. Z dniem 1 marca 1920 Departament IX Sanitarny zmienił nazwę na Departament VI Sanitarny[2]. W jego skład weszła Sekcja Opieki[a]. W marcu 1920 Departamentu VI Sanitarny składał się z sekcji: organizacyjnej, szpitalnictwa, aptekarska i zaopatrzenia, higieny, opieki[3].
Po reorganizacji MSWojsk. przeprowadzonej 10 sierpnia 1921 departament otrzymał numer VIII. W jego składzie znalazły się wydziały: ogólno-organizacyjny oraz higieny i lecznictwa, a z byłej Sekcji Opieki utworzono przejściowo Wydział Superrewizyjno-Inwalidzki[b]
Kolejna reorganizacja przeprowadzona została w roku 1927. Powstały wydziały: ogólny, techniczno-lekarski, farmaceutyczny, weterynaryjny oraz samodzielny referat rachunkowo-budżetowy. Od 7 stycznia 1928 przy Departamencie funkcjonował Referat Lotniczej Służby Zdrowia[3].
Z dniem 1 grudnia 1928 minister spraw wojskowych rozkazem B. Og. Org. 10239/I Org. unieważnił organizację i skład osobowy Departamentu Sanitarnego i ustanowił organizację i skład osobowy nr 7 Departamentu Zdrowia MSWojsk.[4]
W styczniu 1930 skład osobowy departamentu powiększył się o referat personalny. Od lutego 1932 przy departamencie działał Delegat Rządowy do Spraw Polskiego Czerwonego Krzyża[5].
Organizacja departamentu
Organizacja i skład osobowy nr 7 Departamentu Zdrowia MSWojsk. obowiązująca od 1 grudnia 1928 roku:
- szef departamentu,
- zastępca szefa departamentu,
- zastępca szefa departamentu do spraw weterynarii,
- kierownik kancelarii,
- wydział ogólny,
- wydział techniczno-sanitarny (później przemianowany na „techniczno-lekarski”),
- wydział farmaceutyczny,
- samodzielny referat rachunkowo-budżetowy[4].
Ponadto działała komisja regulaminowa oraz Delegat Rządu do Spraw PCK[5].
Obsada personalna departamentu
- Szefowie departamentu
- gen. mjr lek. Bronisław Malewski (18 – 27 XII 1918)
- gen. mjr lek. / gen. ppor. lek. Zdzisław Hordyński-Juchnowicz (28 XII 1918 – 17 I 1920)
- płk. lek. / gen. bryg. Franciszek Zwierzchowski (17 I 1920 – 20 I 1924)
- gen. bryg. Antoni Religioni (p.o. 20 I – 3 IV 1924)
- płk lek. / gen. bryg. dr Felicjan Sławoj Składkowski (3 IV 1924 – 23 VIII 1926)
- płk lek. Władysław Gorczycki (p.o. od IV 1924 „na czas odkomenderowania płk. lek. Składowskiego na studia we Francji”[6])
- płk lek. / gen. bryg. dr Stanisław Rouppert (23 VIII 1926 – IX 1939)
- szef departamentu – gen. bryg. dr Stanisław Rouppert
- zastępca szefa departamentu i Inspektor Wojskowej Służby Zdrowia – płk lek. dr Jan Kawiński
- zastępca szefa departamentu ds. weterynarii – płk lek. wet. Jan Ślaski
- sekretarz szefa departamentu – kpt. san. Edward Walewski[d]
- kierownik Komisji Regulaminowej – ppłk lek. dr Józef Gabriel Mikołajewski
- kierownik referatu regulaminów i przepisów – kpt san. Edward Walewski
- kierownik referatu prac specjalnych i obrony przeciwlotniczej i gazowej oraz sekretarz Komisji Obrony Przeciwgazowej Biernej – mjr san. Józef Chrząszczewski
- szef Wydziału Ogólnego – płk lek. dr Zygmunt Izydor Łaski
- kierownik referatu ogólno-organizacyjnego – kpt. lek. dr Michał Józef Bereza
- kierownik referatu wyszkolenia – kpt. lek. dr Franciszek Jerzy Nitzke
- szef Wydziału Techniczno-Lekarskiego – płk lek. dr Jan Mintowt-Czyż
- kierownik referatu rewizyjno-lekarskiego – kpt. lek. dr Kornel Józef Mikulewicz
- kierownik referatu szpitali – mjr lek. dr Wacław Zaremba
- kierownik referatu higieny – mjr lek. dr Władysław III Zakrzewski
- szef Wydziału Farmaceutycznego – płk farm. mgr Bolesław Jabłonowski
- kierownik referatu ogólnego – mjr farm. mgr Aleksander Pikulski
- kierownik referatu zaopatrzenia – kpt. farm. mgr Adolf Horodyski †1940 Charków[9]
- kierownik referatu materiałowego – kpt. farm. mgr Edmund Michał Skrzeszewski
- szef Wydziału Weterynarii – ppłk lek. wet. Bronisław Rokita
- kierownik referatu wyszkolenia – mjr lek. wet. dr Aleksander Perenc
- kierownik referatu zaopatrzenia i statystyki – mjr lek. wet. Józef Apolinary Szymański
- kierownik referatu higieny i leczenia – mjr lek. wet. Edward Łukasiewicz
- kierownik Samodzielnego Referatu Rachunkowo-Budżetowego – kpt san. Fryderyk Mieczysław Tkaczyk
Uwagi
- ↑ 10 grudnia 1919 roku w skład Sekcji Opieki wchodziły wydziały: centralny, personalny, rejestracji inwalidów, szpitali, techniczny, opieki społecznej, administracji i rachunkowości, zasiłków i emerytur, opieki nad weteranami z 1831 i 1863 roku, dochodów pozabudżetowych oraz kancelaria[3].
- ↑ Po jego likwidacji sprawy inwalidzkie przejęło Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej[3].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[8].
- ↑ kpt. san. Edward Walewski pełnił równocześnie funkcję kierownika referatu regulaminów i przepisów.
Przypisy
- ↑ Ziomek 2014 ↓, s. 109.
- ↑ a b Charakterystyka akt ↓, s. 1.
- ↑ a b c d Charakterystyka akt ↓, s. 2.
- ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 35 z 14 grudnia 1928 roku, poz. 381.
- ↑ a b Charakterystyka akt ↓, s. 3.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 9 kwietnia 1924 roku, s. 202.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 440–441.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. VI.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 167.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Danuta Skrzypczak: Zespół akt Departamentu Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych 1918-1939. [dostęp 2018-10-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-15)].
- Ewelina Ziomek. Działalność generała brygady Aleksandra Litwinowicza w okresie sprawowania funkcji II wiceministra spraw wojskowych w latach 1936–1939. „Przegląd Zachodniopomorski”. 2, 2014. Szczecin. ISSN 0552-4245.
- p
- d
- e
Departamenty | |
---|---|
Dowództwa | |
Biura |
- p
- d
- e
- Departament Zdrowia Ministerstwa Spraw Wojskowych
- Wojskowa Rada Sanitarna
- Centralna Przychodnia Lekarska
- Redakcja dwumiesięcznika "Lekarz Wojskowy" Korpus osobowy oficerów zdrowia
Szkolnictwo i zakłady naukowe |
|
---|---|
Szpitale okręgowe (filie) | |
Szpitale garnizonowe |
|
Garnizonowe izby chorych |
|
Izby chorych na prawach GICh |
|
Sanatoria wojskowe |
|
Wojskowe szpitale sezonowe |
|
Bataliony sanitarne | |
Centralne zakłady służby zdrowia |
|
- p
- d
- e