De Havilland Venom

de Havilland DH.112 Venom
(dane: de Havilland Venom NF 3)

de Havilland Venom w malowaniu Royal Air Force
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	de Havilland
Typ	samolot myśliwsko-bombowy
Załoga	1 2 (wersje nocne)
Historia
Data oblotu	2 września 1949
Lata produkcji	1952 – ?
Wycofanie ze służby	1962 (RAF) 1983
Liczba egz.	1480[1]
Dane techniczne
Napęd	1 silnik turboodrzutowy de Havilland Ghost
Ciąg	21,6 kN
Wymiary
Rozpiętość	13,06 m
Długość	11,17 m
Wysokość	1,98 m
Masa
Własna	4393 kg
Użyteczna	5632 kg
Startowa	6532 kg
Osiągi
Prędkość maks.	973 km/h
Prędkość wznoszenia	32 m/s
Pułap	13 715 m
Zasięg	1609 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
4× armata automatyczna HS.404 kalibru 20 mm, do 900 kg niekierowanych pocisków rakietowych lub bomb
Użytkownicy
Wielka Brytania, Irak, Nowa Zelandia, Szwajcaria, Szwecja, Wenezuela, Włochy
Rzuty
Multimedia w Wikimedia Commons

De Havilland DH.112 Venom – brytyjski samolot myśliwsko-bombowy opracowany na początku lat 50. XX wieku przez przedsiębiorstwo de Havilland. Samolot, będący następcą myśliwca de Havilland Vampire, charakteryzował się podobną do poprzednika dwubelkową konstrukcją, a jego napęd stanowił turboodrzutowy silnik Ghost.

Historia

Samolot Venom powstał jako rozwinięcie myśliwca de Havilland Vampire, w którym główne ulepszenie stanowił silnik de Havilland Ghost, o większym ciągu, zamiast silnika Goblin, oraz skrzydła o cieńszym profilu^[2]. Wcześniej silnik Ghost był testowany w 1947 roku na jednym myśliwcu Vampire i testy wykazały, że nowy silnik i zmiana konstrukcji skrzydeł pozwoli na przyrost prędkości maksymalnej^[3]. Lotnictwo brytyjskie zamówiło budowę dwóch prototypów, początkowo pod oznaczeniem Vampire FB.8, ostatecznie zmienionym na nowe oznaczenie fabryczne DH 112 i nazwę Venom (z ang. jad)^[2]. Oprócz cieńszych skrzydeł, widoczną różnicę stanowiła zmiana ich kształtu skrzydła, z przednią krawędzią o większym skosie 17°6′, a tylną prostopadłą do kadłuba, zamiast trapezowych w Vampire^[2]. Typowym dodatkiem odróżniającym nowy samolot były też dodatkowe zbiorniki paliwa na końcach skrzydeł o pojemności po 75 galonów (341 l)^[2].

Oblot prototypu samolotu Venom o numerze VV612 miał miejsce 2 września 1949 roku w Hatfield (pilot John Derry)^[2]. Dopiero 14 września 1949 roku brytyjskie lotnictwo wydało formalną specyfikację F.15/49 na rozwój samolotu Vampire o cienkich skrzydłach^[2]. W 1950 roku prowadzono próby prototypu w ośrodku RAF w Boscombe Down, które wykazały konieczność poprawek^[2]. 23 lipca 1950 roku oblatano drugi prototyp (VV613)^[4]. Równocześnie uruchomiono produkcję seryjną pierwszej wersji myśliwsko-bombowej Venom FB.1 (od Fighter-Bomber Mark 1). Pierwsze sześć samolotów seryjnych również służyło do różnych testów^[4]. Po zbudowaniu 15 samolotów w siedzibie de Havillanda w Hatfield, przeniesiono produkcję do nowej fabryki w Chester, skąd pierwszy dostarczono 26 lipca 1952 roku^[5]. Ogółem zbudowano 375 samolotów wersji FB.1^[5].

Służba

Pierwsze samoloty trafiły do ośrodka doświadczalnego RAF Central Fighter Establishment w West Rayham, poczynając od 21 kwietnia 1952 roku, w celu wypracowania ich użycia^[5]. Zdecydowano, że wejdą najpierw na wyposażenie 2. Armii Lotnictwa Taktycznego (2 TAF, 2nd Tactical Air Force) stacjonującej w Niemczech zachodnich, podczas gdy zasadniczym myśliwcem w Wielkiej Brytanii pozostanie Gloster Meteor^[5]. W sierpniu 1952 roku otrzymała je pierwsza jednostka bojowa – 11 Dywizjon (Squadron) 2 TAF, stacjonujący w Wunstorf w Niemczech^[5]. Doświadczenia służby wykazały konieczność wzmocnienia struktury skrzydeł, co było wykonywane przy użyciu zestawów od producenta^[6]. Do początku 1954 roku samoloty Venom otrzymały trzy skrzydła z dziewięcioma dywizjonami stacjonujące w Niemczech: nr 121 w Fassberg (dywizjony: 14, 98, 18), nr 139 w Celle (dywizjony: 16, 94, 145) i nr 123 w Wunstorf (dywizjony: 5, 11, 266)^[6]. Samoloty Venom FB.1 otrzymały ponadto dywizjony brytyjskie stacjonujące na Bliskim Wschodzie (Jordania, Irak, Cypr, Aden) i na Malajach i w Hongkongu^[7].

W 1952 roku do służby w trafiły pierwsze jednomiejscowe egzemplarze samolotu, a rok później służbę rozpoczęły także dwumiejscowe myśliwce w wersji nocnej. Samoloty Venom, stacjonujące głównie poza granicami Wielkiej Brytanii – na Bliskim i Dalekim Wschodzie oraz w Niemczech Zachodnich, wzięły udział m.in. w działaniach podczas kryzysu sueskiego. Ostatnie samoloty tego typu zostały wycofane ze służby w 1962 roku.

Poza Wielką Brytanią samoloty służyły w siłach powietrznych Iraku, Nowej Zelandii, Szwajcarii, Szwecji, Wenezueli oraz Włoch. Ostatnie egzemplarze zakończyły służbę w 1983 roku.

Na bazie samolotu opracowano również morską wersję Sea Venom.

Przypisy

Bibliografia

• de Havilland Venom FB4. RAF Museum. [dostęp 2011-04-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-03)]. (ang.).
• Mike Spick: The Illustrated Directory of Fighters. Zenith Imprint, 2002, s. 116. ISBN 0-7603-1343-1.
• W.A. Harrison: De Havilland Venom and Sea Venom. Luton: Warpaint Books, seria: Warpaint Series. No.44. (ang.).